In deze fase kan lucht ook een probleem zijn en dan gaat het vaak niet eens over lucht, maar vocht dat zich in de luchtbel heeft verzameld. Lucht kun je namelijk samenknijpen, is comprimeerbaar. Gaat water koken, dan wordt de druk te groot waardoor het daardoor kapot springt. Doordat de klei nog broos en heel compact is, biedt het weinig weerstand tegen druk vanuit binnenuit. Waar lucht maximaal 8 bar kan halen, loopt de druk bij 250 graden stoom al op tot 40 bar! Ook hier zal je dan hoofdzakelijk gruis en brokjes zien. Is je werk goed droog, dan is een luchtbel vrijwel nooit een probleem. Is het beeld boven de kwartssprong, dan is het gevaar van lucht ook verdwenen.

Vaak lijkt het een luchtbel, door de scherven in elkaar te zetten zie je dan een ruimte. Hiernaast zie je een voorbeeld. Maar waar lucht zit, zit vaak ook vocht en dat blijft langer in zo`n holte omdat er geen osmose is.

Wil je het fijne ervan weten, dan adviseer ik je om m`n uitleg op YouTube eens te kijken: https://youtu.be/njm4-EEvijE. In de video laat ik je een proef zien waar in ik twee gesloten bollen biscuit stook. Mijn collega heeft dat ook gedaan en in de onderschrift van de video vind je ook een link naar Mocha Monkey van Pottery Studio die hetzelfde gedaan heeft.

Spanning door te dik opgebracht of niet uitgehold, brengt ook spanning in de klei. In de vorige pagina hebben we al over dit beeld gehad (zie rechts). Binnen de rode lijnen zie je dat het klei in het beeld vast heeft gezeten. Dat ziet er dus goed uit, de structuur is fijn. Op de andere vlakken zie je dat de klei bezig is geweest zich te settelen. Je ziet gladde stukken waar de klei tijdens het drogen bewogen is. Uiteindelijk is er zoveel spanning op de klei gekomen dat de randen de druk niet meer aankonden en zijn gaan scheuren. Waarschijnlijk is de klei niet goed aangedrukt of was het nieuwe deel niet even vochtig als het oude deel. 

Doordat de randen wel goed vast zaten, is het met aller waarschijnlijkheid niet goed aangedrukt in het midden. Maar wel aan de randen. De oplossing had kunnen zijn: niet in één keer zo`n groot stuk aanbrengen maar meerdere kleine stukjes. Daardoor zorg je ervoor dat uiteindelijk het één geheel word. Dit is belangrijk voor de eerste stook, oftewel, de biscuitstook. Omdat er een koudebrug tussen de twee stukken zaten (deze is ontstaan door het drogen en krimpen) is de warmte in het werk niet gelijkmatig.... 

Deze moet je met gepaste snelheid benaderen. Je werk moet overal dezelfde temperatuur zijn. De sprong moet in één keer genomen worden. Je klei verandert op 573 graden in keramiek. Technisch, de kwartskristallen gaan zich herschikken en alphakwarts wordt betakwarts. Voor de kwartssprong kan je de klei nog terugwinnen door vermaling. Daarna heet je klei ineens keramiek! 😊 😊 😊

Deze chemische verandering van de klei gaat samen met plotselinge uitzetting van de klei tot ongeveer 1%. En dat is de reden waarom alles in één moment op dezelfde temperatuur moet zijn. Gaat het daar mis, dan zie je vaak scheuren en grotere brokken. Dit gebeurt ook met te snel afkoelen. Dan moet de scherf opnieuw langs de kwartssprong en verandert de betakwarts terug naar alphakwarts (ja, ook andersom gebeurt het) en dat moet ook op het gemak gebeuren, al is het niet zo heftig als bij de eerste sprong. Maar gelukkig verandert het keramiek niet terug in klei...

Gescheurd tijdens het opstoken: De scheur is ontstaan voor dat het glazuur zacht is geworden. Doordat het glazuur is gaan smelten, is het om de rand gesmolten. Hetzelfde effect vind je aan de rand van je keramiek. Oorzaak kan zijn dat er nog spanning in de keramiek zat of nog een verborgen scheur.  Uit ervaring weet ik dat als er eenmaal een scheur in de keramiek zit, deze groter wordt als je hoger stookt, door de krimp. Als je dus een scheur aantreft in je biscuit, stook de glazuurbrand dan niet veel hoger.

Gescheurd in het afkoelen: Hier is de scheur ontstaan nadat het glazuur is uitgevloeid. De randen zijn scherp en het glazuur is mee gescheurd. De randen zijn scherp en “hard”. Oorzaak kan zijn dat het glazuur teveel spanning op de scherf heeft gegeven waardoor deze gescheurd is of dat het koelen te snel is gegaan. Of "past" de glazuur niet op je werk. De uitzettingscoëfficiënt is te groot of te klein ten opzichte van je klei. Op de terugweg is er rond de 570 graden ook weer een kwartssprong waar je werkstuk waarschijnlijk te snel is door gegaan. In kleinere mate kom je dit ook tegen bij glazuur die craqueleert. Dit craqueleren komt zelfs ook nog voor nadat het werk uit de oven is gekomen. Dan hoor je je keramiek "zingen".. (of "pingen")