U bevindt zich hier: Startpagina / Tips & Tricks / Deel 1: Drogen van je werk

Deel 1 van 2

Deel 1: Drogen van je werk

Je werk drogen is niet zomaar neerzetten en wachten tot het droog is. In ieder geval geldt dit niet voor ieder werk. Ja, het zal je verbazen maar drogen is ook een kunst!

Het droogproces

Tijdens het drogen gebeurt er maar één ding. Het water verdampt uit de klei en de ruimte die daarop ontstaat wordt opgevuld door de kleiplaatjes. Daardoor krimpt de klei. Bij sommige G&S (merk klei) kan dat 7% zijn. Daar moet je rekening mee houden in hoe je het object hebt opgebouwd.

De krimp is verticaal iets sterker dan horizontaal. Houd hier ook rekening mee met het bouwen van je object. Zorg dat je object overal even dik is, dit zorgt voor een gelijkmatige droging. In de volgende paragrafen laat ik aan de hand van afbeeldingen zien wat er gebeurt en hoe je hier mee omgaat.

Gewone droging

In afbeelding 1 zie je een doorsnede tekening van een kleiwand. De grijze delen zijn de chamotte en het rode gedeelte de klei. De afbeeldingen die je ziet, zijn steeds doorsnedes van een kleiwand. Zo kan ik het beter uitleggen.

Het drogen gaat altijd vanuit het midden naar buiten. Met het opbouwen zal de klei in het midden maar ook nog aan de buitenkant vochtig zijn. De eerste afbeelding is wanneer je het object net hebt opgebouwd. Het zwarte moet het vocht voorstellen. Je ziet dat de klei mooi vochtig is. Zie afbeelding 2.

De volgende afbeelding is wat er gebeurt tijdens het drogen. Het vocht aan de rand gaat de klei uit maar in het midden is het nog vochtig. Klei aan de rand droogt sneller op dan dat klei het vocht vanuit het midden naar buiten kan transporteren. Dit is de reden waarom drogen tijd nodig heeft, het vocht heeft tijd nodig om naar buiten te komen.

Afbeelding 1Afbeelding 2Afbeelding 3

Verschil in droging

Een dunne wand droogt sneller dan een dikke wand. En hier zit een gevaar. Als je je object opgebouwd hebt uit verschillende diktes, betekent dat het dunnere gedeelte eerder droog is dan het dikkere gedeelte. Let op, hier gaat het niet om milimeters maar om centimeters. Zie afbeelding 4

Maar dat ook dat het dunnere gedeelte daardoor eerder krimpt dan het dikkere gedeelte, waardoor je dus krimpscheuren krijgt. Hieronder leg ik uit wat er kan gebeuren als je dik en dun combineert. Zie afbeelding 4

Afbeelding 4Afbeelding 5

 Ongecontroleerd drogen

Laat je het gewoon op zijn beloop dan gebeurt er het volgende: Het dunnere deel droogt eerder, waardoor het scheurt vanwege de krimp (zie afbeelding 6). Als uiteindelijk de dikke wand ook gedroogd is, zal waar de scheur is in het dunne gedeelte, weer aansluiten. 

Dat blijft dus een zwak punt, want het zal nooit meer aan elkaar komen. Maar de scheur zit er nog wel en zal met de stook toch zichtbaar worden. Krimp is voor een dikkere wand hetzelfde als voor een dunnere wand, uiteindelijk. Door zorgvuldig te drogen, zal dat dus niet gebeuren. Zie afbeelding 7.

 Afbeelding 6Afbeelding 7

 Dunnere en dikke gedeeltes

Dit hoeft geen probleem te zijn. Zolang het in dezelfde richting zit (in één lijn) zal het goed gaan. Het dunnere gedeelte zal eerder krimpen dan het dikkere gedeelte maar dat is geen probleem omdat het in dezelfde richting is, zolang er maar niets anders parallel aan deze lijn loopt. Maar ook dan zal te snel drogen wel spanning op het dunnere gedeelte brengen waarduur de kans op scheuren tijdens de stook groot is. Of pas tijdens de glazuurstook. Met gecontroleerd drogen voorkom je ook weer dit probleem. Zie afbeelding 8 en 9.

 Afbeelding 8Afbeelding 9

Uitgeholde objecten

Dat is ook weer een apart iets. Doordat het object hol is, zal het vocht in het uitgeholde gedeelte niet verdwijnen. Dit betekent een langere droging want al het vocht kan er maar aan één kant uit (zie afbeelding 10 en 11), en dat is alleen maar naar buiten.

In het midden zal je een vochtige ruimte houden dat langzaam zal verdwijnen naarmate de klei zelf droogt. Heb je een opening aan de bovenkant, dan zal het iets sneller gaan. Zorg dus dat er altijd wel een opening is, zodat het vocht er toch makkelijker uitgaat.

Afbeelding 10Afbeelding 11

 Snel drogen

Je kunt klei snel drogen, maar er hangt een risico aan. Als je het in de zon zet, dan heb je aan de ene kant een snelle droging, maar niet aan de andere kant. Dit zorgt voor oneven droging en dus krimpscheuren. Ja, ik weet dat het in Afrika wel goed gaat. Maar daar is het niet alleen aan de zonkant 30 graden maar ook aan de schaduw kant. Dat is dus heel wat anders en niet te vergelijken. Zie afbeelding 12.

Wanneer je op een verwarming droogt, moet je zorgen dat er geen koude tocht is. Maar daar draait het dus steeds om. Geen tocht of koude of warme luchtsroom. De warmte moet overal gelijk zijn. Anders geeft dit hetzelfde probleem als hierboven is beschreven.

Wil je snel drogen, dan kun je het beste gebruik maken van een keramiekoven.Zie afbeelding 13

Afbeelding 12

Hierin heb je geen last van tocht en is het rondom je object even warm. Bouw langzaam op en stook je oven niet hoger dan 95 graden, laat hem daar maar gerust een paar uur op staan. Het water in de klei mag namelijk niet koken en dat doet het wel als je boven de 100 graden komt. Past het in een keukenoven, dan zou dat ook goed moeten gaan. Geen magnetron gebruiken, ijzer in klei reageert hier slecht op en vocht gaat te snel koken.  Een andere optie is er eigenlijk niet.

Men zegt wel eens dat er voor drogen nieuwe lucht toegevoerd moet worden om het vocht mee te nemen en dat het dus niet mogelijk is. Maar waarom loopt een stoomketel op de duur droog? Daar wordt ook niet van onderen nieuwe lucht aan gevoerd. Dat is omdat stoom altijd naar boven wil. Er komt dus altijd wel nieuwe lucht in de oven.

Afbeelding 13

Tot zover deel 1. Voor het vervolg, ga naar deel 2