Mijn stookschema voor biscuit zal er voor de meesten absurd uitzien. Over de eerste 650 graden doe ik 9 a 10 uur. Dus 65 a 72 graden per uur. Daarna ga ik met 140 graden per uur naar de 1000. Ja, ik bak biscuit tot 1000 graden. De laatste keer dat ik breuk had, was in 2014. In 2016 had mijn beeld, “warrior” problemen met de kwartssprong. Te groot dikteverschil….

Vocht in de klei gaat koken boven de 100 graden waardoor de scherf vergruisd en gewoon uit elkaar valt. Vocht is niet te comprimeren, als het kookt, gaat het uitzetten. Gebeurt dat, dan zien we vaak, zoals eerder al gezegd, gruis en kleine brokjes klei. Remedie is voor de volgende keer langer laten drogen. Hetzelfde zien we eigenlijk bij lucht in de klei......

Bij de pijlen is duidelijk lucht te zien.

In deze fase kan lucht ook een probleem zijn en dan gaat het vaak niet eens over lucht, maar vocht dat zich in de luchtbel heeft verzameld. Lucht kun je namelijk samenknijpen, is comprimeerbaar. Gaat water koken, dan wordt de druk te groot waardoor het daardoor kapot springt. Doordat de klei nog broos en heel compact is, biedt het weinig weerstand tegen druk vanuit binnenuit. Ook hier zal je dan hoofdzakelijk gruis en brokjes zien. Is je werk goed droog, dan is een luchtbel vrijwel nooit een probleem. Is het beeld boven de kwartssprong, dan is het gevaar van lucht ook verdwenen.

Vaak is een luchtbel te zien door de scherven in elkaar te zetten. Hiernaast zie je een voorbeeld. Zijn er geen luchtbellen te zien, dan is het zeker een andere oorzaak. 

Een collega van mij heeft eens een proef gedaan en stookte een object met een expres gemaakte luchtbel op. Door de eerste 200 graden heel langzaam te stoken, bleef het heel. Toen hij nogmaals een object stookte, maar dit keer sneller, klapte het kapot bij 130 graden… En ook ik heb al eens een luchtbel in m`n werk gehad, zo groot als een duimtop. Niet kapot gegaan...

Ook deze pot is niet goed door de kwartssprong gegaan..

Deze moet je met gepaste snelheid benaderen. Je werk moet overal dezelfde temperatuur zijn. De sprong moet in één keer genomen worden. Je klei verandert op dat ogenblik in keramiek. Technisch, de kwartskristallen gaan zich herschikken en alphakwarts wordt betakwarts.

Deze chemische verandering van de klei gaat samen met plotselinge uitzetting van de klei tot ongeveer 1%. En dat is de reden waarom alles in één moment op dezelfde temperatuur moet zijn. Gaat het daar mis, dan zie je vaak scheuren en grotere brokken. Dit gebeurt ook met te snel afkoelen. Dan moet de scherf opnieuw langs de kwartssprong (ja, ook andersom gebeurt het) en dat moet ook op het gemak gebeuren, al is het niet zo heftig als bij de eerste sprong. Er zullen dan alleen scheuren te zien zijn.

Het kan zelfs gebeuren dat de spanning in de klei nog naar buiten komt in de tweede bak, oftewel de gladbrand. Maar ook het glazuur kan spanning veroorzaken. Daarover later meer, in een ander thema. Is je keramiek gescheurd, dan zijn er duidelijke tekenen wanneer het is gebeurd. Tijdens de opbouw van de stook of juist het afkoelen. Hieronder de uitleg.

De scheur is ontstaan voor dat het glazuur zacht is geworden. Het glazuur is uiteindelijk uitgeweken en heeft de rand “zacht” gemaakt. Oorzaak kan zijn dat er nog spanning in de keramiek zat of nog een verborgen scheur.  Uit ervaring weet ik dat als er eenmaal een scheur in de keramiek zit, deze groter wordt als je hoger stookt. Als je dus een scheur aantreft in je biscuit, stook de glazuurbrand dan niet veel hoger.

Hier is de scheur ontstaan nadat het glazuur is uitgevloeid. De randen zijn scherp en het glazuur is mee gescheurd. De randen zijn scherp en “hard”. Oorzaak kan zijn dat het glazuur teveel spanning op de scherf heeft gegeven waardoor deze gescheurd is of dat het koelen te snel is gegaan. Op de terugweg is er rond de 570 graden ook weer een kwartssprong waar je werkstuk waarschijnlijk te snel is door gegaan. Hoor je de oven pingen, dan koelt je oven te snel af.

Tot slot: